FOB là một thuật ngữ quen thuộc trong lĩnh vực xuất – nhập khẩu. Hiểu rõ bản chất FOB là gì cũng như phân biệt được FOB với những điều khoản khác là yếu tố giúp doanh nghiệp lựa chọn được hình thức giao hàng phù hợp trong hoạt động giao thương, cung ứng hàng hóa. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu một cách toàn diện về điều khoản FOB và cách áp dụng sao cho hiệu quả. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp toàn bộ những kiến thức tổng quan về FOB.
FOB là gì?
FOB là cụm từ viết tắt của Free on board, được hiểu là điều kiện giao hàng nhằm chuyển đổi trách nhiệm của người bán hàng khi hàng hóa đã xếp lên boong tàu. Tức là, khi hàng hóa chưa được xếp lên tàu thì toàn bộ trách nhiệm sẽ thuộc về bên bán (seller). Sau khi hàng đã được xếp lên boong tàu thì mọi vấn đề liên quan đến quản lý hay rủi ro sẽ thuộc về trách nhiệm của người mua (buyer). Như vậy, lan can tàu chính là địa điểm chuyển giao rủi ro.
Hay nói cách khác, FOB là một điều khoản giao hàng trong mua bán hàng hóa quốc tế và được thể hiện trong Incoterms. Theo đó, Incoterms (International Commerce Terms) là một tập hợp các bộ quy tắc thương mại quốc tế liên quan đến điều kiện giao hàng, toàn bộ nội dung được quy định rõ ràng về trách nhiệm và quyền hạn của các bên trong hợp đồng giao thương.
Sự khác nhau giữa CIF và FOB là gì?
Hiện nay, trong cung ứng hàng hóa, FOB và CIF là hai điều kiện giao hàng được sử dụng phổ biến nhất. Vậy sự giống nhau và khác nhau giữa CIF và FOB là gì?
| FOB | CIF | |
| Giống nhau |
|
|
| Khác nhau | Khai báo cùng tên cảng xếp hàng | Khai báo cùng cảng đích |
| Giao hàng lên tàu | Quy định về Tiền hàng + bảo hiểm + cước phí | |
| Quy định người mua chịu trách nhiệm tìm tàu vận chuyển, người bán không cần phải thuê tàu. | Quy định người bán phải tìm tàu vận chuyển, người mua không cần tìm tàu vận chuyển. | |
| Điểm chuyển giao chi phí tại cảng xếp hàng. | Điểm chuyển giao chi phí tại cảng dỡ hàng. | |
Giá FOB bao gồm những phí gì?
FOB Price là gì Khái niệm này được hiểu là giá hàng hóa tại cửa khẩu bên nước của người bán. Theo đó, giá FOB bao gồm toàn bộ chi phí vận chuyển lô hàng ra cảng, thuế xuất khẩu và thuế thực hiện thủ tục xuất khẩu. Tuy nhiên, cần lưu ý, giá FOB không bao gồm chi phí bỏ ra để vận chuyển hàng hóa bằng đường biển và cũng không bao gồm chi phí bảo hiểm đường biển.
Chẳng hạn, nếu một doanh nghiệp mua hàng từ cảng Singapore để nhập khẩu về Việt Nam thông qua cảng Đà Nẵng thì doanh nghiệp đó sẽ phải chịu trách nhiệm thanh toán chi phí vận chuyển hàng và mua bảo hiểm cho lô hàng khi vận chuyển từ cảng Singapore về cảng Đà Nẵng.
Trách nhiệm của người mua và người bán trong hợp đồng FOB
Trách nhiệm của người mua và người bán trong hợp đồng FOB là gì? Điều này đã được nêu rõ trong điều khoản Incoterms 2010. Cụ thể như sau:
Nghĩa vụ thanh toán
- Người bán chịu trách nhiệm giao hàng lên tàu tại cảng, đồng thời cung cấp đầy đủ hóa đơn thương mại hoặc chứng từ điện tử mang giá trị tương đương và vận đơn đường biển làm bằng chứng giao hàng.
- Người mua chịu trách nhiệm thanh toán toàn bộ chi phí hàng hóa cho người bán theo đúng cam kết đã ghi rõ trong hợp đồng.
Giấy phép và các thủ tục
- Người bán chịu trách nhiệm làm thủ tục xuất khẩu, đồng thời cung cấp giấy phép xuất khẩu để lô hàng đủ điều kiện xuất đi.
- Người mua chịu trách nhiệm chuẩn bị giấy phép xuất khẩu và hoàn tất thủ tục hải quan theo quy định của pháp luật hiện hành. Điều này nhằm mục đích đảm bảo cho lô hàng được phép nhập khẩu vào quốc gia cũng như vùng lãnh thổ của người mua.
Hợp đồng vận chuyển và bảo hiểm
- Người bán chịu chi phí và những rủi ro trong hợp đồng vận chuyển lô hàng từ kho hàng nội địa đến cảng. Chi phí và rủi ro này sẽ được tổng kết và chuyển giao cho bên người mua khi hàng hóa đã được đưa lên tàu.
- Người mua có trách nhiệm thanh toán chi phí vận chuyển hàng hóa từ cảng đi đến cảng đến cuối cùng, có thể là kho nội địa hoặc cảng dỡ hàng, tùy thuộc vào thỏa thuận của 2 bên. Người mua không bắt buộc phải mua hợp đồng bảo hiểm hàng hóa.
Giao hàng
- Hàng hóa được người bán vận chuyển từ cảng xuất theo chỉ định, đồng thời họ cũng chịu trách nhiệm chi trả chi phí cho việc lô hàng được đưa lên tàu.
- Người mua sẽ nhận hàng thuộc quyền sở hữu của mình ngay khi lô hàng được bốc lên ở cảng đến.
Chuyển giao rủi ro
- Sau khi hàng hóa được đưa lên boong tàu, toàn bộ chi phí sẽ được chuyển giao từ người bán sang người mua.
- Người mua nhận những rủi ro được chuyển giao từ bên người bán sau khi hàng hóa đã được đưa qua lan can tàu. Rủi ro này bao gồm cả những mất mát trong quá trình vận chuyển hàng hóa.
Cước phí
- Người bán chịu trách nhiệm chi trả toàn bộ chi phí cho đến khi hàng hóa được xếp lên boong tàu, bao gồm cả chi phí khai hải quan, thuế,…
- Người mua chịu trách nhiệm trả cước vận chuyển lô hàng tính từ lúc hàng hóa được đặt lên boong tàu.
Thông tin người mua
- Người bán có trách nhiệm thông báo hàng hóa đã được chuyển giao hoàn toàn qua lan can tàu.
- Người mua chịu trách nhiệm thông báo hàng hóa đã được xếp lên tàu, đồng thời cung cấp thông tin về tên tàu, cảng chỉ định.
Bằng chứng giao hàng
- Người bán chịu trách nhiệm cung cấp cho người mua các chứng từ vận tải giao hàng từ kho ra cảng. Đây chính là bằng chứng cho việc giao hàng.
- Người mua cần cung cấp bằng chứng vận chuyển hàng hóa cho người bán, trong đó, phổ biến nhất là vận đơn.
Kiểm tra – Đóng gói – Ký hiệu hàng hoá
- Người bán chịu trách nhiệm chi trả toàn bộ chi phí cho việc kiểm tra và quản lý chất lượng lô hàng. Đồng thời thông báo cho người mua nếu hàng hóa được đóng gói dạng đặc biệt.
- Người mua sẽ chịu mọi chi phí phát sinh trong trường hợp lô hàng được hải quan của nước xuất khẩu kiểm tra.
Một số nghĩa vụ, trách nhiệm khác
- Người bán cần hỗ trợ các thông tin và chứng từ cần thiết để đảm bảo quá trình vận chuyển và giao hàng tới đúng điểm đích.
- Người mua phải chi trả toàn bộ chi phí phát sinh để có được các chứng từ liên quan.
Mong rằng những thông tin được cung cấp trong bài viết trên đây sẽ giúp bạn hiểu rõ FOB là gì. Hiện tại, FOB được xem là điều khoản giao hàng phổ biến nhất và ngày càng được cải tiến để phù hợp hơn với mục đích của các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu. Hiểu rõ FOB là gì sẽ giúp doanh nghiệp cũng như cá nhân nắm rõ trách nhiệm trong điều khoản giao hàng.